Dziś rozpoczęły się obchody 35-lecia podziemnego strajku w KWK Piast w Bieruniu. Wybuchło on 14 grudniu 1981 r. w proteście wobec wprowadzenia stanu wojennego. Podobny strajk zorganizowano dwa dni później w KWK Ziemowit w Lędzinach.
Dzisiejsze obchody zainicjowała rekonstrukcja historyczna o 5.00 rano. Przed KWK Piast stanęły milicyjne samochody: nysa, duży fiat i polonez. Był milicjant i ZOMO-wcy. Wprowadzali w klimat stanu wojennego.
Potem odbyła uroczysta masówka na cechowni poziomu 500 z udziałem pracowników i gości, połączona z projekcją filmu dokumentalnego o historii strajku pt. „Najdłuższa szychta”, w reżyserii Wojciecha Wikarka. Jego narratorem jest Jan Peszek. Odbył się też premierowy pokaz teledysku bieruńskiej grupy rockowej Mantra pod tym samym tytułem, co film Wikarka.
Bogusław Hutek, jeden z uczestników strajku z 1981 r. mówił na masówce, że młodzi górnicy, którzy przejmują dzisiaj pałeczkę na KWK Piast muszą pamiętać o historii stanu wojennego.
– Bo dziś próbuje się tę historię zmieniać. Wmawiać nam, że było to wydarzenie kulturalne – mówił BOGUSŁAW Hutek, nawiązując do wypowiedzi płk. Adama Mazguły, oficera stanu wojennego i członka PZPR, który stan wojenny nazwał stosunkowo kulturalnym zdarzeniem.
Ok. godz. 10.00 w rejonie kopalni i ronda im. Strajku Górników KWK Piast rozpoczął się uliczny bieg sztafetowy „Ocalić od zapomnienia” z udziałem m.in. ministra sportu Witolda Bańki, generała Romana Polko, Piotra Dudy – szefa NSZZ Solidarność, Dominika Kolorza – szefa śląsko-dąbrowskiej Solidarności, dyrektora katowickiego IPN Andrzeja Sznajdera oraz były i obecnych gwiazd sportu: hokeisty Mariusza Czerkawskiego, bramkarza Jerzego Dudka, biathlonistki Weroniki Nowakowskiej-Ziemniak, boksera Damian Jonaka i triatlonisty Jarosława Kocura. Biegli też górnicy i młodzież szkolna. W sumie ok. 70 osób.
42-kilometrowa trasa biegu obejmowała kopalnię Ziemowit, gdzie złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą strajkujących tam górników w dniach 16-24 grudnia 1981 r. Meta biegu była pod Pomnikiem Upamiętniający Ofiary Pacyfikacji KWK Wujek. Tam przemawiał Dominik Kolorz, przewodniczący Śląsko-Dąbrowskiej Solidarności. Modlono się za 9 poległych górników kopalni Wujek.
– Na kopalni Wujek były ofiary śmiertelne, a na kopalni Piast była determinacja ludzi, którzy strajkowali na dole. Ci ludzie wiedzieli, że strzela się do górników. Oni mimo wszystko zostali na dole. Byli tam przez 14 dni. Wzięli ich głodem, ale pokazali, że są niezłomni – mówi Mariusz Śliwiński organizator biegu.
– Chcemy młodym przekazać pamięć o tych ludziach, którzy zrobili wszystko, abyśmy mogli żyć i pracować, a młodzież mogła się uczyć w wolnej Polsce. Stąd też udział w biegu młodzieży ze szkół powiatu bieruńsko-lędzińskiego powiedział Aleksander Wierzba, rzecznik prasowy obchodów 35. rocznicy strajku w KWK Piast.
Strajk w KWK Piast trwał aż do 28 grudnia. Był to najdłuższy podziemny strajk w historii. Ponad tysiąc górników spędziło wigilię i święta pod ziemią. Żądania były dwa: uwolnienie działaczy NSZZ Solidarność KWK „Piast” i PRG Mysłowice oraz zniesienie stanu wojennego. Pomimo wrogiej propagandy władz i dezinformacji, które miały na celu złamać strajkujących i doprowadzić do przerwania strajku, nie osiągnięto zamierzonych celów. W ekstremalnych warunkach, poddawani presji psychicznej, głodzeni w ostatnich dniach strajku, górnicy przebywali 14 dni pod ziemią w zdyscyplinowaniu i poszanowaniu miejsca pracy. Po uzyskaniu gwarancji władz wojskowych że w stosunku do strajkujących nie będą wyciągane żadne konsekwencje, wyjechali z godnością na powierzchnię. Wyłapywano domniemanych przywódców strajku wyciągając ich brutalnie z autobusów gdy wracali do domów. Bez nakazu, wtrącając do więzienia, często bijąc pojmanych. Prokurator zażądał dla nich od 10 do 15 lat więzienia i pozbawienia praw publicznych. Jakież było zaskoczenie dla oprawców, gdy sędzia ogłosił wyrok: „niewinni”. Uniewinnieni po wyjściu z sądu, zostali ponownie aresztowani przez milicję i internowani.
JUTRZEJSZY PROGRAM OBCHODÓW 35. ROCZNICY STRAJKU
Czwartek, 15 grudnia
8.00 – konferencja prasowa oraz panel dyskusyjny z udziałem przedstawicieli IPN oraz uczestników strajku, którym postawiono zarzut zorganizowania i prowadzenia strajku w kopalni Piast w 1981 roku.
10.00 – kościół pw. św. Barbary w Bieruniu. Msza św. celebrowana przez arcybiskupa Wiktora Skworca w intencji strajkujących górników KWK Piast w 1981 r. Udział zapowiedzieli przedstawiciele prezydenta RP, prezes Rady Ministrów RP, posłowie i senatorowie RP, uczestnicy strajku, pracownicy kopalni i ich rodziny, mieszkańcy miasta i powiatu.
12.00 -Powiatowy Zespół Szkół w Bieruniu. Uroczysta akademia.
14.00 – zakończenie oficjalnych obchodów upamiętniających najdłuższy powojenny strajk w górnictwie, którym załoga kopalni Piast sprzeciwiła się wprowadzonemu w 1981 roku w Polsce stanowi wojennemu.
