We wtorek 4 czerwca, w 30 rocznicę częściowo wolnych wyborów z 1989 r., w Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku w sesji „Samorządna Rzeczpospolita” uczestniczyło ok. 800 samorządowców. Ogłosili 21 tez (postulatów) samorządowych. Wśród uczestników tej sesji był Andrzej Dziuba, prezydent Tychów. Andrzej Dziuba podpisał się pod tezami, a teraz nie chce odpowiadać na pytania z nimi związane, mimo zadeklarowanej w dokumencie konsultacji z mieszkańcami. To tym bardziej dziwne, bo tezy są kontrowersyjne.
Preambuła dokumentu zaprezentowanego 4 czerwca 2019 r. w Gdańsku (wzorowanego na 21 postulatach strajkowych Stoczni Gdańskiej z 1980 r.) głosi:
„30 lat temu odbyły się w Polsce, pierwsze po II wojnie światowej, częściowo wolne wybory parlamentarne, a rok później rozpoczęła się budowa Polski samorządowej. Demokracja na szczeblu lokalnym zyskała realny wymiar.
Niestety, w ostatnich latach obserwujemy działania mające na celu centralizację państwa i ograniczenie roli wspólnot lokalnych. Dlatego, reprezentując naszych mieszkańców, żądamy zapewnienia możliwości rozwoju naszych miast i gmin zgodnie z Konstytucją RP i Europejską Kartą Samorządu Lokalnego.
Przedstawiamy 21 tez, które – po konsultacjach z mieszkańcami, sektorem pozarządowym i całym środowiskiem samorządowym – zaprezentujemy 31 sierpnia 2019 roku jako postulaty Samorządnej Rzeczpospolitej. Na ich podstawie przygotujemy projekty ustaw, które złożymy pod obrady nowego parlamentu RP. Będziemy dążyć do tego, aby nasze miasta i gminy, w 2020 roku, 30 lat od pierwszych w pełni demokratycznych wyborów samorządowych, uzyskały prawodawstwo godne demokratycznej Polski w Europie. Chcemy Polski samorządnej i solidarnej, w której mieszkańcy sami decydują o losach swoich lokalnych wspólnot” – czytamy w gdańskim dokumencie.
Wszystkie tezy samorządowe ogłoszone 4 czerwca „Nowe Info” przedstawiło na swojej stronie internetowej (tutaj). W oryginale widnieje obok nich m.in. podpis: „Andrzej Dziuba Tychy”. Warto zwrócić uwagę na brak słowa „prezydent”. Oznaczać może, że Andrzej Dziuba podpisał się we własnym imieniu, a nie jako reprezentant mieszkańców miasta Tychy, choć z drugiej strony w preambule jasno stwierdza się, że sygnatariusze reprezentują mieszkańców. Aby jednoznacznie rozstrzygnąć tę kwestię zapytaliśmy prezydenta Andrzeja Dziubę w czyim imieniu podpisał 4 czerwca listę 21 tez? Czy przebywał wtedy na urlopie? Jeśli nie, jaki był cel wyjazdu do Gdańska, z kim tam pojechał i ile kosztowało to kasę miasta?
W preambule 21 tez znajduje się zapewnienie, że mają one przejść szeroką konsultację. Dlatego zapytaliśmy prezydenta Andrzeja Dziubę, jak konsultacje te będą wyglądać, kiedy się odbędą i kto je zorganizuje.
W ramach owych obiecanych konsultacji poruszyliśmy na początek dwa nie do końca jasne postulaty, prosząc prezydenta Dziubę o komentarz. Chodzi np. o tezę nr 2: „Budowa społeczności lokalnej solidarnej i otwartej, przeciwdziałanie wykluczeniom. Równe prawa i opieka dla wszystkich mieszkańców, niezależnie od wieku, pochodzenia, rasy, światopoglądu, wyznania i orientacji. Zapewnienie szczególnej opieki dla osób z niepełnosprawnościami.”
Zakaz dyskryminacji jest bezdyskusyjny, ale kwestię tę jednoznacznie rozstrzygnęła już Konstytucja RP w art. 32 mówiącym o podstawowej zasadzie równości obywatela wobec prawa: „1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.” Jaki jest więc sens powtarzać, w kontekście deklarowanych zmian, obowiązujący już, a do tego najwyższy rangą przepis konstytucyjny?
No cóż, teza nr 2, pod którą podpisał się w Gdańsku Andrzej Dziuba, wprowadza słowo: „orientacja”. Zapytaliśmy prezydenta Dziubę, czy chodzi o „orientację seksualną”? Jeśli nie, prosiliśmy by prezydent wyjaśnił o jakiej „orientacji” mówi podpisany przez niego dokument? Gdyby jednak chodziło o „orientacje seksualną” poprosiliśmy prezydenta Tychów Andrzeja Dziubę o odpowiedź czy, w kontekście całej tezy nr 2, składając i pod nią swój podpis, opowiedział się za wprowadzeniem w Polsce małżeństw osób homoseksualnych z prawem do adoptowania dzieci? Jeśli tak, byłoby to zadeklarowane przez niego dążenie do zmiany Konstytucji RP, która w art. 18 (zasada ochrony rodziny) jednoznacznie głosi: „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.” Zadając to pytanie spodziewaliśmy się m.in., że prezydent Dziuba wyjaśni czym, jego zdaniem, różnią się artykuły 32 i 18 Konstytucji RP od tezy nr 2.
Wiele pytań budzi też m.in. teza nr 12 (samodzielność samorządów w zakresie podatków lokalnych oraz działalności gospodarczej), nawołująca m.in. do zniesienia ograniczeń narzuconych przez rząd w uchwalaniu przez gminy stawek podatków lokalnych. Dzisiaj bowiem gminy muszą poruszać się w przedziale stawek (od minimalnej do maksymalnej) dopuszczonych przez ministra finansów. Doświadczenia tyskie wskazują, że np. w przypadku stawek od nieruchomości prezydent wnioskował prawie zawsze o przyjęcie kwot maksymalnych. Trudno sobie wyobrazić, by zniesienie tej bariery spowodowało zmianę prowadzonej dotychczas fiskalnej filozofii gminy Tychy. Realizacja tego postulatu otwierałaby z czasem możliwość wprowadzenia podatku katastralnego (liczonego, najprościej mówiąc, od wartości nieruchomości), a to oznaczałoby znaczy wzrost stawek i spowodowało konieczność masowych przeprowadzek z mieszkań znajdujących się w droższych dzielnicach, do dzielnic tańszych, a więc gorzej położonych.
Zapytaliśmy Andrzeja Dziubę, czy w czasie gdy sprawuje urząd prezydenta Tychów (czyli od 2000 r.) przynajmniej raz wszystkie wnioskowane przez niego (zarząd miasta) stawki podatku od nieruchomości były niższe od maksymalnej kwoty, dopuszczonej przez rząd? Ciekawi też byliśmy co ewentualnie przeszkodziłoby władzom miasta Tychy we wprowadzeniu podatku katastralnego, gdyby teza nr 12 została wprowadzona w życie w całej rozciągłości?
Wszystkie te pytania zadaliśmy w dwóch mailach. Za każdym razem (7 czerwca i 19 czerwca) przychodziła taka sama odpowiedź. Ewa Grudniok, rzecznik prasowa Urzędu Miasta Tychy, informowała nas, że prezydent Andrzej Dziuba nie będzie odnosił się do tych pytań.
Zdzisław BARSZEWICZ
