W parlamencie trwa dyskusja nad 770 mld zł, które Polska powinna otrzymać z Unii Europejskiej. Dla województwa śląskiego w ramach nowej perspektywy finansowej UE 2021-27 planuje się przeznaczyć ok. 4,5 mld euro z 3 funduszy (EFRR, EFS, FST). Na dzisiejszej (28 kwietnia), wspólnej konferencji prasowej przed gmachem Sejmu Śląskiego marszałek województwa Jakub Chełstowski i wojewoda Jarosław Wieczorek mówili m.in., że nowe środki z UE dla Śląska są w zasięgu ręki.
– Dzięki sukcesowi negocjacyjnemu premiera Mateusza Morawieckiego w 2020 r., Polska może otrzymać największe w historii Unii Europejskiej środki finansowe – ok. 770 mld zł – mówił marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski. – Z pieniędzy tych będzie mogło skorzystać także województwo śląskie. Środki chcemy przeznaczyć na dalszy zrównoważony rozwój całego regionu m.in. na zieloną i cyfrową transformację regionu, w tym innowacje, przedsiębiorczość, gospodarkę niskoemisyjną, zrównoważony transport, a także wsparcie edukacji, rynku pracy czy szeroko rozumianych usług społecznych.
– Ustawa o zasobach własnych otworzy Polsce drogę po możliwość sięgnięcia po gigantyczne pieniądze – ok. 770 mld złotych – podkreślał wojewoda śląski Jarosław Wieczorek. – Tak wysoka kwota została wynegocjowana przez premiera Mateusza Morawieckiego i daje naszemu regionowi ogromne możliwości zaczerpnięcia z tych środków. Gdyby przeliczyć to populacyjnie na mieszkańców naszego regionu, to kwota ok. 90 mld zł mogłaby przypaść dla województwa śląskiego. W dobie zbliżającej się transformacji, przeobrażeń, wyzwań, przed którymi stoi nasz region, jest to ogromne wsparcie, gigantyczna pomoc, ale zarazem niewyobrażalna szansa, której Polska i region absolutnie nie może odpuścić. My po te środki absolutnie musimy sięgnąć. To są fundusze na rozwój, na budowę dróg, na medycynę, na nowe żłobki, przedszkola, naukę i badania – to wszystko, co jest wyrazem naszego rozwoju i wspólnej troski o całe nasze społeczeństwo. Nie możemy sobie pozwolić, aby nie wykorzystać szansy pozyskania tych pieniędzy, które będą pracowały na rzecz naszego społeczeństwa.
Unijne pieniądze przeznaczane są na budowę dróg i autostrad (udało się do tej pory zrealizować wiele istotnych odcinków dróg – np. trasy N-S łączącej DTŚ z autostradą A4), modernizację kolei, rozbudowę infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, dopłaty bezpośrednie dla rolników, wsparcie dla parków technologicznych i laboratoriów naukowych, rozwój infrastruktury społecznej, służby zdrowia, szkół, ośrodków naukowych i uczelni oraz kultury, sportu, rekreacji i turystyki. Przy wsparciu finansowym z UE udało się stworzyć węzły przesiadkowe w wielu miastach – m.in. w Katowicach, Pszczynie i Wiśle, projekty wspierające rozwój edukacji ekologicznej wśród młodzieży i dorosłych (np. Centrum Edukacji Ekologicznej w Katowicach-Murckach).
W perspektywie 2014-2020 do województwa śląskiego trafiło prawie 3,5 mld euro w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Była to największa kwota w Polsce przeznaczona na zadania RPO. Również w nowej perspektywie budżetowej województwo śląskie będzie zarządzało największą pulą regionalną – ok. 4,5 mld euro.
Dzięki pieniądzom z UE zrewitalizowano zabytkowy gmach dworca kolejowego w Rudzie Śląskiej, który poza swoją pierwotną funkcją służy mieszkańcom i podróżnym również jako wypożyczalnia książek (Stacja Biblioteka), uporządkowano ruch turystyczny na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego (Żabie Doły) w Bytomiu celem ochrony przyrody i bioróżnorodności oraz pełnienia funkcji edukacyjno-wypoczynkowej dla mieszkańców i przyjezdnych, kupiono 22 autobusy elektryczne wraz z systemem inteligentnego zarządzania flotą, a także zbudowano centralną i rozproszone stacje ładowania na terenie miasta Jaworzno.
Natomiast w kolejnych latach planowana jest realizacja takich działań jak m.in.: pakiet projektów na rzecz wzmocnienia potencjału śląskich parków technologicznych w obszarach regionalnych inteligentnych specjalizacji, służący agregacji i wsparciu firm o wysokim potencjale technologicznym, kompleksowe działania w Parku Śląskim pod wspólną nazwą „EkoPark-Zielona Perła Śląska”, obejmujące m.in. ścieżki dydaktyczne i centrum edukacji ekologicznej, rewitalizację przestrzeni i obiektów, inwestycje w ścieżki rowerowe, czy wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, przedsięwzięcie „Dzielnica Nowych Technologii w Katowicach”, na rzecz utworzenia Katowickiego Hubu Gamingowo-Technologicznego na terenach postindustrialnych (wyłączonej z produkcji kopalni „Wieczorek” w Katowicach) w ramach którego powstanie m.in. kompleks biurowo-edukacyjno-technologiczny i tereny rekreacyjne.
W ramach unijnego budżetu, jak słyszymy, Polska może liczyć na bezzwrotne środki z Wieloletnich Ram Finansowych (klasyczny budżet UE), ale także z pieniędzy przeznaczonych na Fundusz Odbudowy. W oparciu o ten fundusz rząd opracowuje Krajowy Plan Odbudowy. Ma on wzmocnić naszą gospodarkę i pozwolić szybciej wyjść z kryzysu wywołanego przez COVID-19. Unijne środki zostaną przeznaczone na najważniejsze obszary, takie jak: zdrowie, energia i środowisko, rolnictwo, gospodarka i przedsiębiorcy, cyfryzacja, infrastruktura, transport, innowacje, społeczeństwo czy spójność terytorialna.
O tym, czy 770 mld zł z UE trafi do Polski – w tym do województwa śląskiego – zdecyduje polski parlament. Do tej pory na przestrzeni lat uchwalanie ustaw dotyczących zasobów własnych odbywało się zawsze niemal jednomyślnie. Kwestie unijnych pieniędzy dla Polski były wyjęte z bieżącego sporu politycznego. Teraz tak nie jest.
(pp)
