16 sierpnia na cmentarzu wojennym „Trzy Dęby” w parku pszczyńskim odbyły się uroczystości upamiętniające 100. rocznicę wybuchu I powstania śląskiego.
„Trzy Dęby” to miejsce przysięgi i zbiórki powstańców śląskich z Pszczyny i okolic w czasie I powstania śląskiego (jest tu głaz upamiętniający to wydarzenie; po drugiej stronie znajduje się cmentarz wojenny). Tu zorganizowano więc pszczyńskie obchody 100. rocznicy wybuchu powstania.
Mimo deszczu przyszło wiele osób, wśród nich rodziny powstańców śląskich. Na pniu, który jest pozostałością po jednym z trzech historycznych dębów, umieszczony został obraz Jarosława Misiaka przedstawiający scenę złożenia przysięgi powstańczej przed Stanisławem Krzyżowskim przy Trzech Dębach.
Zaśpiewał pszczyński chór „Lutnia”, najstarszy chór na Śląsku, działający nieprzerwanie od chwili powstania w 1907 r. Harcerze wnieśli oryginalny sztandar powstańczy, ufundowany w 1920 r. w Ćwiklicach i Rudołtowicach (był z uczestnikami III powstania śląskiego). Na co dzień jest przechowywany w Muzeum Militarnych Dziejów Śląska (w gablocie, za szybą), ale na obchody 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego postanowiono go wyjątkowo użyć.
Częścią uroczystości była inscenizacja pt. „Ślubujemy Ci Ojczyzno” w wykonaniu młodzieży. Pomiędzy poszczególnymi scenkami historycy Marian Małecki i Stanisław Janosz wygłosili referaty o wydarzeniach związanych z I powstaniem śląskim, sytuacją przed nim, o jego przebiegu itd. Przypomnieli o konferencji pokojowej w Paryżu i artykule 88 Traktatu Wersalskiego podpisanego 28 czerwca 1919 r. mówiącym, że o przynależności państwowej Górnego Śląska będzie decydował plebiscyt. Opowiadali, jak 15 sierpnia 1919 r. na dziedzińcu kopalni „Mysłowice” wojsko niemieckie otworzyło ogień do oczekujących na wypłatę robotników i ich rodzin. Jak wybuch powstania był nieunikniony.
Pierwsza scena inscenizacji nawiązywała do wspomnień Jana Kędziora, działacza społecznego i politycznego pochodzącego z Grzawy koło Miedźnej. W inscenizacji można było zobaczyć scenę rozgrywającą się w jego gabinecie. Alojzy Fizia wręczył Kędziorowi „świstek papieru zapisany ołówkiem”, zastanawiając się, czy można go traktować jako rozkaz do wybuchu powstania. Początkowo obaj panowie uważają, że nie można, ale o autentyczności rozkazu przekonał ich Stanisław Krzyżowski.
Uczestnicy obchodów pod Trzema Dębami mogli zobaczyć scenę przysięgi powstańców, wysłuchać roty przysięgi.
Salwę honorową oddało Pszczyńskie Bractwo Kurkowe, odśpiewany został hymn, burmistrz Dariusz Skrobol i pracownicy UM rozdali pszczyńskie flagi z aktualnym pszczyńskim herbem, a także specjalnie wydany bezpłatny biuletyn informacyjny „Kurier Powstańczy”. Uroczystość prowadziła Teresa Musik, dyrektor Miejsko-Powiatowej Biblioteki Publicznej w Pszczynie.
Więcej w najbliższym papierowym wydaniu „Nowego Info”, które ukaże się 20 sierpnia 2019 r. (do kupienia w kioskach i na e-gazety)
(reb)
