Tyszanin Radek Grec zrekonstruował cyfrowo luxtorpedę, przedwojenną dumę Polskich Kolei Państwowych. Ten futurystyczny wagon motorowy pędził z prędkością do 130 km/h. W sumie wyprodukowano ich pięć. W 1936 r. luxtorpeda ustanowiła do teraz nie pobity rekord czasu przejazdu na trasie Kraków – Zakopane. Pojazdy te nie zachowały się do dziś. Zobaczyć jeden z nich na współczesnych torach to nie lada gratka.
„Nie podjęto do tej pory prób rekonstrukcji pojazdu, więc podjąłem się próby rekonstrukcji cyfrowej przy pomocy techniki 3D, bazując na planach oraz zdjęciach z epoki, aby model był jak najbardziej zgodny z oryginałem” – napisał Radek Grec, publikując efekt swojej pracy w serwisie YouTube. Film pokazał w niedzielę 21 marca Teleexpress.
Polskie Koleje Państwowe w 1933 r. odkupiły od austriackiej firmy Austro-Daimler-Puch ekspresowy wagon spalinowy. Na bazie planów zakupionego wagonu, zmodernizowanych przez inżyniera Klemensa Stefana Sieleckiego, w chrzanowskiej fabryce Fablok wyprodukowano 5 egzemplarzy luxtorpedy.
W polskich konstrukcjach zamontowano dwa mocniejsze 92-konne silniki Diesla, co pozwalało na jazdę z pasażerami z prędkością 115 km/h (wagon austriacki rozpędzał się do 100 km/h). Luxtorpedy z Chrzanowa miały też lepiej wentylowane wnętrze i większe przeszklenia.
W roku 1936, w czasie jazdy pokazowej, jedna z luxtorped ustanowiła niepobity dotąd rekord przejazdu na trasie Kraków – Zakopane: 2 godziny 18 minut.
Wszystkie 6 wagonów (austriacki pierwowzór i 5 maszyn z Fabloka) do wybuchu II wojny światowej stacjonowało w Krakowie. Kursowały na trasach: Kraków – Zakopane, Kraków – Katowice, Kraków -Krynica, Łódź – Warszawa, Lwów – Nowy Sącz – Krynica – Zakopane, Lwów – Borysław, Lwów – Kołomyja, Lwów – Tarnopol, Tarnopol – Zaleszczyki.
Wagony motorowe były luksusowe. Miały nowoczesny wygląd, dużą prędkość i miejsca tylko w pierwszej klasie. Bilet z Krakowa do Zakopanego kosztował 120 zł. Dla porównania bilet lotniczy z Warszawy do Wilna warty był ok. 50 zł.
Podczas niemieckich bombardowań we wrześniu 1939 r. zniszczone zostały cztery z sześciu luxtorped. Dwa pojazdy zbombardowano w Krakowie i dwa w Skarżysku-Kamiennej. Dwa niezniszczone wagony były podczas wojny eksploatowane jako „tylko dla Niemców” i jeździły na trasach z Krakowa do Zakopanego lub do Krynicy. Obsługiwały także wycieczki specjalnych gości generalnego gubernatora Hansa Franka.
W 1945 r. dwie luxtorpedy zostały przejęte przez Armię Radziecką i wróciły do Krakowa, ale na tyle niekompletne, że nie mogły być wykorzystane w ruchu pasażerskim. Jeden z pociągów służył za magazyn części zamiennych, a drugi do 1954 r. dowoził górników do kopalni Siersza w Trzebini. Potem oba egzemplarze zostały pocięte na złom.
(JJ), źródło: Wikipedia, TVP Info
