„Widziałam wiele już miast, chodziłam ich ulicami, lecz zawsze ponad wszystkie, zachwycam się Tychami”. Na kanale YouTube i w mediach społecznościowych pojawiło się trzeszczące nagranie z połowy lat 60. XX wieku. To „Piosenka o Tychach”, wydana na pocztówce dźwiękowej. Kto stworzył i wykonał utwór na cześć miasta?
W zasadzie, ze względu na młodszych czytelników, powinniśmy zacząć od przypomnienia czym była pocztówka dźwiękowa.
Była to odmiana płyty gramofonowej produkowana w Polsce i krajach bloku socjalistycznego od początku lat 60. do początku lat 80. XX wieku. Nazwa pochodzi od podłoża – standardowej pocztówki, którą laminowano cienką warstwą tworzywa sztucznego, w którym z kolei wytłoczone były rowki z analogowym zapisem dźwięku. W środku był otwór pozwalający na położenie jej na talerzu gramofonu. Pocztówki takiej można było posłuchać, ale też zaadresować i wysłać do ukochanej lub jubilata.
Pocztówki produkowane były głównie przez firmy prywatne (pirackie wersje zachodnich przebojów), a potem także przez państwowe wytwórnie (Muza, Pronit, Ruch, KAW i Tonpress).
„Piosenkę o Tychach”, wydaną na pocztówce dźwiękowej, zamieścił na kanale YouTube tyszanin Tadeusz Perka. Napisał on: „Fragment płyty (dźwiękowej karty pocztowej) której jestem właścicielem od 30 lat. Jeżeli uda się oczyścić dźwięk to zamieszczę cały utwór Piosenka o Tychach na facebook.com/Tychyfoto”.
Dźwiękową kartę pocztową z piosenką o Tychach ma w swojej kolekcji także Muzeum Miejskie w Tychach. Wydał ją Ruch w 1965 r. w nakładzie 10 000 egzemplarzy. Jak czytamy na stronie internetowej muzeum:
„Piosenka powstała w latach 60., gdy trwała budowa wielkich Nowych Tychów, miasta, do którego napływali mieszkańcy z różnych części Polski w poszukiwaniu mieszkania i pracy. I choć (…) miała charakter propagandowy, jej słowa i melodia wywołują na twarzach uśmiech u wielu tyszan, którzy dorastali wraz z budową miasta”.
Tekst „Piosenki o Tychach”
Widziałam wiele już miast,
chodziłam ich ulicami,
lecz zawsze ponad wszystkie,
zachwycam się Tychami.
Spójrz miasto piosenką rozbrzmiewa,
pośród kwitnących bzów,
idziemy wśród wiosny zieleni,
szczęśliwi spełnieniem snów.
Tychy to nasza miłość,
serca gorący żar,
Tychy miasto młodości,
Tychy to życia czar.
Choć z nami razem budować,
przyszłość tych wielką radosną,
patrz, jakie piękne to miasto,
zieloną kwitnącą wiosną.
Blask twych oczu tak drogi,
patrzę w ni jak błękit niebo,
dokoła nasze miasto,
dla niego żyć potrzeba.
Tu razem jesteśmy szczęśliwi,
razem łączy nas los,
w Tychach w tym mieście młodości,
radośnie płynie ten głos.
Tychy to nasza miłość,
serca gorący żar,
Tychy miasto młodości,
Tychy to życia czar”
Chodź nami razem budować,
przyszłość Tych wielką radosną,
patrz, jakie piękne to miasto,
zieloną kwitnącą wiosną.
Kto napisał, skomponował i wykonał „Piosenkę o Tychach?
Tekst napisał Kazimierz Rapacz, a muzykę skomponował Zbigniew Kalemba. Utwór zaśpiewała Z. Romanowska z towarzyszeniem zespołu Metrum pod kierownictwem Z. Kalemby.
Udało nam się znaleźć więcej informacji o zespole Metrum i Zbigniewie Kalembie.
Metrum był zespołem katowickiej rozgłośni Polskiego Radia. Powstał w 1965 r. W tym samym, w którym „Piosenka o Tychach. W latach 60. i 70. liczące się oddziały PR posiadały swoje studyjne zespoły lub orkiestry. Grupa wykonywała swingującą, lekką jazzową muzykę taneczną. Prowadził ją Zbigniew Kalemba. Przetrwała do 1977 r. Potem w Katowicach miejsce Metrum zajęła orkiestra pod dyrekcją Jerzego Miliana.
Zbigniew Kalemba (1936-2015) urodził się w Mikołowie. Był absolwentem Państwowego Liceum Muzycznego w Katowicach oraz Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach (późniejszej Akademii Muzycznej), w klasie fortepianu. Był też nauczycielem w obu tych placówkach. Jego wychowankiem był m.in. Stanisław Sojka.
Zbigniew Kalemba był pionierem wprowadzenia na uczelnie szeroko rozumianej muzyki rozrywkowej i jazzowej. Dzięki niemu powstał Wydziału Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach.
W latach 1982−90 pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Państwowej Operetki Śląskiej w Gliwicach, gdzie wraz z zespołem zrealizował 24 premiery, sprawując kierownictwo artystyczne 12 spektakli, m.in. polskiej premiery „West Side Story”.
Na początku swojej kariery pedagogicznej Z. Kalemba miał też epizod tyski. W 1959 r. został dyrektorem Społecznego Ogniska Muzycznego w Tychach, prowadząc jednocześnie klasę fortepianu.
Kalemba był uznanym muzykiem i kompozytorem. Dokonał wielu nagrań płytowych, radiowych i telewizyjnych. Napisał muzykę m.in. do filmu „Struktura kryształu” Krzysztofa Zanussiego. Jako pianista współpracował z Państwową Filharmonią Śląską w latach 1960−69. Big-Band Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej pod jego dyrekcją wystąpił na wielu znaczących festiwalach jazzowych, zdobywając laury: na Jazz Jamboree (1976), w Pradze (1977), na festiwalach w USA (1978) – Reno (Nevada) czy Berkeley (California).
(JJ), źródło: Wikipedia, Muzeum Miejskie w Tychach, Tadeusz Perka
